بودجه دفاعی۱۴۰۰| افزایش در «دفاع» و «امنیت»، کاهش در «تحقیق و توسعه»/ توجه ویژه به سازمان تحت مدیریت شهید فخری زاده

متن لایحه بودجه سال 1400 کل کشور صبح امروز با همه حواشی ناشی از عدم حضور رئیس جمهور و حتی رئیس سازمان برنامه و بودجه، تقدیم مجلس شورای اسلامی شد؛ لایحه ای که با بررسی آن می توان فهمید که بودجه دفاعی کشور در آن، علی رغم کاهش‌های آن در 2 سال گذشته، امسال با رشد مواجه شده است.

در این گزارش به بررسی اجمالی بودجه دفاعی در لایحه بودجه 1400 کل کشور خواهیم پرداخت.

اعتبارات در نظر گرفته شده در حوزه دفاعی و امنیتی، در 3 فصل «دفاع»، «حفظ نظم و امنیت عمومی» و «تحقیق و توسعه در امور دفاعی و امنیتی» آورده شده و آنطور که در لایحه امسال دیده می‌شود، میزان این بودجه از 109 هزار میلیارد تومان مصوب در سال 99،‌ به 120هزار و 994 میلیارد تومان در لایحه بودجه 1400 افزایش یافته که نسبت به سال گذشته 12 هزار میلیارد تومان افزایش را نشان می دهد.

تغییرات این 3 فصل به شکل مجزا به شرح زیر است:

* فصل دفاع:

از 77 هزار و 430 میلیارد تومان مصوب سال 99 به  83هزار و 21 میلیارد تومان در لایحه 1400

میزان افزایش: 6 هزار میلیارد تومان

* فصل حفظ نظم و امنیت عمومی:

از 30 هزار و 948 میلیارد تومان مصوب سال 1399 به به 34 هزار و 602 میلیارد تومان در لایحه 1400

میزان افزایش: کمتر از 4هزار میلیارد تومان

* فصل تحقیق و توسعه امور دفاعی امنیتی:

از 6 هزار و 642 میلیارد تومان مصوب سال 99 به 3 هزار و 706 میلیارد تومان در سال 1400

توضیح: همانطور که دیده می‌شود، علیرغم افزایش 2 فصل «دفاع» و «حفظ نظم و امنیت عمومی»، در فصل «تحقیق و توسعه امور دفاعی امنیتی» شاهد کاهش بودجه هستیم.

کاهش بودجه فصل تحقیق و توسعه امور دفاعی و امنیتی در حالی است که مردادماه امسال امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دیدار با نمایندگان مجلس بر ضرروت تخصیص بودجه مستقل برای موضوع تحقیقات دفاعی تاکید کرده و گفته بود: ما نیازمند ارتقای دائم توان دفاعی و بازدارندگی بومی خود هستیم و برای نیل به اهداف عالی سیاست های راهبردی خود نیازمند بودجه مستقل تحقیقاتی هستیم که امیدواریم مجلس یازدهم همچون گذشته به این مهم اهتمام ویژه داشته باشد.

وزیر دفاع همچنین در دیدار اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرده است: چنانچه مجلس ردیف بودجه مستقلی برای تحقیقات دفاعی پیش بینی نماید قطعاً دست  جمهوری اسلامی را در دستیابی به فناوری های نوظهور و متعاقبا مقابله و پاسخ به چنین تهدیداتی بازتر خواهد گذاشت.

البته در جدول شماره 7 لایحه بودجه سال 1400 کل کشور مربوط به بودجه دستگاه های سیاست‌گذار، بودجه سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی وزارت دفاع (سپند) که شهید محسن فخری زاده تا زمان شهادت ریاست آن را برعهده داشت هم همانگونه که وزیر دفاع خبر داده بود، در سال آینده افزایش خواهد داشت و بودجه آن از 40 میلیارد تومان در سال 1399 به 245 میلیارد تومان برای سال 1400 افزایش یافته است.

با این وجود، در کنار افزایش بودجه سپند، در ذیل بودجه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در جدول شماره 7 لایحه بودجه شاهد کاهش چشمگیر و حتی به نوعی حذف بودجه مربوط به تقویت بنیه دفاعی- ارتقای توان دفاعی از 2 هزار و 745 میلیارد تومان مصوب سال 1399 به یک میلیارد تومان برای سال 1400 هستیم.

البته سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به انتقادات نسبت به کاهش بودجه مربوط به تقویت بنیه دفاعی، می‌گوید که بودجه این ردیف با در نظر گرفتن منابع تسهیلات برداشت شده از صندوق توسعه ملی که در جدول بند هـ تبصره 4 بودجه آمده، افزایش یافته است.

در این جدول که مربوط به تسهیلات صندوق توسعه ملی است، مبلغ 200 میلیون یورو به منظور تقویت بنیه دفاعی کشور در نظر گرفته شده است.

بودجه دفاعی یکی از مهمترین سرفصل های بودجه کل کشور محسوب می شود که البته میزان آن نسبت به بسیاری از کشورهای همسایه بخصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار کمتر و حتی ناچیز است.

برای مثال، براساس اعلام مراکز ارزیابی‌کننده بین‌المللی، بودجه نظامی ایران در سال 2019 چیزی حدود 17 میلیارد دلار بوده که این رقم حدود یک‌چهارم بودجه نظامی عربستان سعودی در همین سال است.

جمهوری اسلامی ایران به دلیل تحریم های همه جانبه در حوزه دفاعی، در سالهای گذشته دکترین دفاعی خود را بر مسئله خودکفایی و تامین نیازها در داخل متمرکز کرده که ثمره آن دستاوردهای بسیار مهم نظامی در حوزه‌های مختلف نظیر موشکی، زرهی، پهپادی، پدافندهوایی و... بوده است.

لازم به ذکر است که تحریم های نظامی ایران در تاریخ 27 مهرماه برداشته شد و جمهوری اسلامی ایران از آن تاریخ امکان خرید، فروش و همکاری‌همای دفاعی با دیگر کشورها را دارد.